Eşya Hukuku Nedir?
Eşya, genel anlamda, cismani, kendi başına bir varlığı bulunan ve üzerinde hâkimiyet kurulabilen şeylerdir. Hukuki anlamda eşya kavramı ise, eşyanın yalnızca fiziki anlamda niteliklerine değil, aynı zamanda ekonomik işlevi ve iş hayatındaki düşünceler ve ahlaki görüşler de dikkate alınır.
Eşya hukukunun ayni haklar, zilyetlik ve tapu sicili olmak üzere üç ana konusu vardır.
Eşyanın Özellikleri
Eşyanın özelliklerini ayrı ayrı incelemek gerekirse;
Cismanî Olma
Cismanî olma elle tutulur, gözle görülür olma anlamına gelir. Bu bağlamda değerlendirildiğinde, sevgi, nefret, şeref gibi soyut kavramlar eşya olarak nitelendirilemez.
Sınırlanabilir Olma
Bir varlık ancak sınırlanabilir nitelik taşıdığı ve sınırlandırıldığı zaman eşya olarak değerlendirilir.
Örneğin, atmosfer, okyanus ancak sınırlandırıldığı mesela bir kabın içine konulduğu zaman eşya olarak değer kazanır. Okyanus suyunun burun tıkanıklıklarının tedavisi amacıyla eczanelerde satılması buna örnek verilebilir.
Hukukî Hâkimiyete Elverişli Olma
Üzerinde hukukî hâkimiyet kurulamayan varlıkların eşya olarak değerlendirilmesi mümkün değildir ayrıca hiçbir amacı da yoktur. Örneğin, marsta veya ayda toprak parçası hukukî hâkimiyete elverişli olmadığı için eşya olarak vasıflandırılamaz.
Kişisel Olmama
Varlıkların eşya niteliği kazanması insandan ve insan organlarından tamamen bağımsız olmasına bağlıdır.
Eşya Hukukunda Davalar
Eşya hukuku çeşitli davalara konu olmaktadır. Bunlara örnek vermek gerekirse şöyle sıralayabiliriz:
- Maddi ve Manevi Tazminat Davaları,
- Alacak davaları,
- İstisna, Vekalet ve Tellallık Sözleşmesinden doğan davalar,
- Haksız fiilden doğan tazminat davaları,
- Basın yolu ile yapılan haksız saldırılara ilişkin tazminat davaları,
- Kiralama ile buna ilişkin tüm davalar,
- Tahliye Davaları,
- Kira bedelinin tespiti davaları,
- Kira bedelinin artırılması davaları,
- Ödeme yerinin tayini davaları,
- Zilyetlik davaları,
- Ecrimisil davaları,
- Elatmanın önlenmesi (müdahalenin men-i) davaları,
- Her türlü irtifak hakkının kurulmasına ilişkin davalar,
- İstihkak davaları,
- İzale-i Şuyu (Ortaklığın Giderilmesi) davaları,
- Önalım (şüfa) davaları,
- Tapu iptal ve tescil davaları,
- Tapu Müdürlüğü ile kişiler arasındaki davalar,
- Tapu kayıtlarında mevcut hataların düzeltilmesine yönelik davalar,
- Kamulaştırma Davaları,
- Arazilerin planlamasından ve ruhsat için gerekli izinlerin verilmemesinden doğan davalar,
- Taşınır ve taşınmaz malların devri, satışı ve bunlara dair sözleşmelerden doğan davalar,
- İpotek ve rehin tesisi ile bunların fekkinden doğan davalar,
- Kat Mülkiyetinden doğan her tür davalar vs.
Eşya Hukuku; oldukça kapsamlı bir konu olup mülkiyet hakkınıza ilişkin herhangi bir hukuki destek talebinde bulunmanız halinde Ekin Hukuk Bürosu ile iletişim kurarak uzman ve tecrübeli avukatlarımızla görüşme gerçekleştirebilirsiniz.
Av. Ahmet EKİN & Şevval Asude DOĞAN
