Feth-i Kabir Nedir? Nasıl Yapılır?

Feth-i kabir, vefat eden kimselerin mezarlarının açılması işlemine verilen bir isimdir. Bu işlem genellikle miras hukuku veya ceza hukuku açısından gerekli olduğunda yapılır.

Örneğin, ölen kişinin kimliği belirsizse, ölüm sebebi şüpheliyse, mirasçılar arasında anlaşmazlık varsa veya yeni deliller ortaya çıkmışsa fethi kabir yapılabilir.

Feth-i kabir işlemi için soruşturma evresinde cumhuriyet savcısı, kovuşturma evresinde ise mahkeme karar verir. Mezardan çıkarma kararı ölünün bir yakınına bildirilir.

Feth-i kabir yapılırken cesetten parça alınır ve toksikolojik inceleme yapılır.

Feth-i Kabrin Hukuki Dayanağı Nedir?

Feth-i kabrin hukuki dayanağı Ceza Muhakemesi Kanunu olup m. 87/4’de düzenlenmiştir.

Söz konusu maddeye göre, “Gömülmüş bulunan bir ceset, incelenmesi veya otopsi yapılması için mezardan çıkarılabilir. Bu husustaki karar, soruşturma evresinde Cumhuriyet savcısı, kovuşturma evresinde mahkeme tarafından verilir. Mezardan çıkarma kararı, araştırmanın amacını tehlikeye düşürmeyecekse ve ulaşılması da zor değilse ölünün bir yakınına derhâl bildirilir.”

Feth-i kabir, gömülmüş bulunan bir cesedin incelenmesi veya otopsi yapılması için mezardan çıkarılması işlemidir.

Feth-i Kabrin Şartları Nelerdir?

Feth-i kabrin şartları şunlardır:

• Mezarın açılması durumunda işe yarayacak delilerin olması,
• Soruşturma evresinde cumhuriyet savcısı, kovuşturma evresinde mahkeme kararı olması,
• Mezardan çıkarma kararının ölünün bir yakınına bildirilmesi,
• Mezar açma ve ceset çıkarma işleminin dikkatli ve kuralına uygun yapılması,
• Toksikolojik inceleme yapılacaksa cesedin kefeni ve mezar toprağından da örnek alınması.

Feth-i Kabir Nasıl Yapılır?

Feth-i kabir işlemi şu şekilde yapılır:

• Mezar açma kararı alınır. Bu kararı soruşturma evresinde cumhuriyet savcısı, kovuşturma evresinde mahkeme verir. Karar müteveffanın bir yakınına bildirilir.
• Mezar açma işlemi için gerekli araç ve gereçler hazırlanır. Mezar açılırken dikkatli olunur. Mezarda zehirli gazlar bulunabileceği için kabir açılır açılmaz içine girilmez. Havalandırma yapılır.
• Ceset çıkarılır. Ceset yeni ise cesetten parça alınır. Ceset kokmuş veya çürümüş ise sadece gerekli organ veya kemik üzerinde inceleme yapılır.
• Toksikolojik inceleme istenmişse cesedin kefeni, mezar toprağı ve tabuttan da örnek alınır. Zehirle ölüm olmuşsa bu yerlerde de kalıntı bulunabilir.
• Cesedin fotoğraf ve video kaydı alınır; otopsi ve diğer incelemeler yapılır.

Feth-i Kabir Gerektiren Nedenler Nelerdir?

Gömülmüş olan bir cesedin mezardan çıkartılmasını gerektiren nedenler aşağıda sayılmıştır:

• Ölü muayenesi-otopsi yapılmadan ve defin ruhsatı düzenlenmeden gömülme,
• Ölüm nedeni ve ölüm zamanının belirlenmesi,
• Ölümde suç unsuru olup olmadığının tespiti,
• Gömülmeden sonra edinilen yeni bilgilerin cinayet kuşkusunu ortaya çıkarması,
• Çeşitli olaylarla ilgili tazminat konusunda sorunlar çıkması,
• Sigorta veya yanlış tedavi ile ilgili iddialar,
• Ölenin kimliği konusunda kuşku bulunması,
• İlk otopsi sonuçlarının tartışmalı olması,
• Cesedin mermi gibi çıkarılmamış olan ve delil teşkil edebilecek bir yabancı cisimle gömülmesi.

Feth-i Kabir Kararı Verilmesinin Talep Edilmesi ve Karara İtiraz

Feth-i kabir kararı soruşturma evresinde Cumhuriyet savcısı, kovuşturma evresinde mahkeme tarafından re’sen verilir.

Ceza muhakemesinin amacı maddi gerçeğe ulaşmak olduğu için fethi kabir kararı, ilgililerin talebi üzerine de verilebilmektedir.

Talepte, feth-i kabir işleminin neden yapılması gerekildiği, hangi delillerin elde edilebileceği ve bunların suçu ispatlanmasına nasıl katkı sağılacağı açıkça belirtilmesi gerekmektedir.

Talebin reddi halinde ise itiraz yoluna başvurlup başvurulamayacağı tartışmalıdır. Nitekim kanunda hangi mahkeme kararlarının itiraz edilebileceği belirtilmiş olup feth-i kabir talebinin reddi bunlar arasında sayılmamıştır.

Feth-i Kabir İşlemi Ne Kadar Sürer?

Feth-i kabir işlemi; mezar açma kararının alınması, mezar açma işleminin yapılması, ceset çıkarma ve inceleme işlemlerinin yapılması gibi aşamalardan oluşur.

Bu aşamaların süresi; mezarın yeri, durumu, cesedin durumu, inceleme yapacak uzmanların sayısı ve niteliği gibi faktörlere bağlı olarak değişebilir. Dolayısıyla fethi kabir işlemi için net bir süre vermek mümkün değildir.

Genel olarak feth-i kabir işleminin birkaç saat ila birkaç gün arasında sürdüğü söylenebilir.

Feth-i Kabir İşlemine Kimler Katılabilir?

Feth-i kabir işlemine katılma hakkı, öncelikle feth-i kabir işlemi için karar veren Cumhuriyet savcısı veya mahkemenin takdirindedir.

Genel olarak feth-i kabir işlemine katılabilecek kişiler şunlardır:

• Feth-i kabir işlemi için karar veren Cumhuriyet savcısı veya mahkeme heyeti,
• Feth-i kabir işlemi için görevlendirilen adli tıp uzmanı veya hekim,
• Feth-i kabir işlemi için görevlendirilen adli kolluk personeli,
• Feth-i kabir işlemi ile ilgili bilgi veya delil sunabilecek tanıklar,
• Feth-i kabir işleminden etkilenebilecek ölünün yakınları veya vekilleri.

Sık Sorulan Sorular

Feth-i kabir işlemi ola ölüm sonrası gerçeğin ortaya çıkarılması hem miras hukuku hem de ceza hukuku yönünden önemli bir işlemdir. Herhangi bir dosyanın tarafı olmanız halinde Ekin Hukuk Bürosu ile iletişime geçerek alanında tecrübeli avukatlarımızdan hukuki destek alabilirsiniz.

Stj. Av. Mehmet Can CİVAN & Av. Ahmet EKİN