Suç Eşyasının Satın Alınması veya Kabul Edilmesi
Suç eşyasının satın alınması veya kabul edilmesi suçu, suç işlendiğini bilerek veya bunu açıkça göz ardı ederek, suç eşyasını satın almak, kabul etmek veya elde etmek olarak tanımlanır.
Suç eşyasının satın alınması veya kabul edilmesi suçu, suçtan elde edilen gelirin veya suçla ilgili diğer kazanımların aklanmasına ve suçluların kaçırılan malların geri kazanılmasından kaçınmasına yardımcı olmak için sıklıkla işlenir.
Bu suç, suça yardım etme veya suçun işlenmesine ortak olma suçlarından biri olarak kabul edilir ve suçun ciddiyetine bağlı olarak cezalandırılabilir.
Suç Eşyasının Satın Alınması veya Kabul Edilmesi Suçuyla Korunan Hukuki Değer
Suç işleyerek kazanç elde edilmesinin kabul edilemez olduğu ve bu sebeple suçtan elde edilen malvarlığı değerlerinin tedavül edemeyeceği belirtilmektedir.
TCK m. 165’in suç eşyasının alınması veya kabul edilmesini suç olarak düzenlemesinin nedeni, sadece malvarlığını değil, aynı zamanda ekonomik hayatı da korumayı amaçlamaktadır.
Suç Eşyasının Satın Alınması veya Kabul Edilmesi Suçunun Hukuki Konusu
Suç eşyası kavramı sadece eşya ile sınırlı kalmamaktadır, diğer malvarlığı değerleri de suçun hukuki konusunu oluşturmaktadır.
2009 yılında yapılan değişiklikle TCK m. 165‘e “diğer malvarlığı değeri” ifadesi de eklenmiştir. Bu nedenle, suç eşyası kavramı para, hisse senedi gibi malvarlığı içinde değerlendirilebilecek tüm değerleri de kapsamaktadır. Kanun koyucu, suç eşyası kavramını genişleterek, suçun ekonomik hayata verdiği zararı da önlemeyi amaçlamaktadır.
Suç eşyasının satın alınması veya kabul edilmesi suçunun oluşabilmesi için, eşya ya da malvarlığı değerinin bir suç işlenmesiyle elde edilmiş olması yeterlidir. Suçun ne olduğu, cezalandırılabilir olup olmadığı veya ağırlığı gibi faktörler önemli değildir. Örneğin, suçun faili akıl hastası veya kendinde şahsi cezasızlık sebebi olan bir kişi olabilir. Ayrıca, kamu davası açılması gibi bir şart da aranmamaktadır. Suçun kasten veya taksirle işlenmesi de önemli değildir.
Suçun şikayete tabi bir suç olması durumunda bile, şikayet hakkının kullanılmamış olması suçu ortadan kaldırmaz. Önceki suçun zamanaşımı veya affa uğramış olması da suç eşyasının satın alınması veya kabul edilmesi suçunun oluşmasını engellemez.
Ancak önceki fiilin bir suç olması zorunlu olduğuna göre bu fiil kabahat ya da disiplin cezasını gerektiren bir fiil ise bu suçun oluşması mümkün değildir.
Suç Eşyasının Satın Alınması veya Kabul Edilmesi Suçunun Fail ve Mağduru
Suç eşyasının satın alınması veya kabul edilmesi suçunun mağduru bireysel bir kişi değildir, genellikle toplumun genel menfaatleri söz konusudur.
Suç eşyasının satın alınması veya kabul edilmesi suçunda mağduriyet ekonomik veya sosyal açıdan ortaya çıkabilir. Suçun amacı, suçtan elde edilen malvarlığı değerlerinin tedavülünü önlemek ve ekonomik hayatı korumaktır.
Suç eşyasının satın alınması veya kabul edilmesi suçunun kişi olarak gösterilebilecek bir mağduru yoktur.
Suç Eşyasının Satın Alınması veya Kabul Edilmesi Suçunun Eylemi
TCK m. 165’te düzenlenen suçun seçimlik hareketli bir suç olması, söz konusu suçun işlenmesi için sadece satmak, devretmek, satın almak veya kabul etmek eylemlerinden birinin gerçekleştirilmesinin yeterli olduğunu gösterir.
Bu durumda, birden fazla eylem aynı fiil içinde gerçekleştirilirse, bu haliyle de yalnızca tek bir suç oluşur.
Buna göre suç eşyasını satın alma veya kabul etme bu suçu oluşturur.
Satmak eylemi, suç eşyasını veya diğer malvarlığı değerlerini belirli bir değer karşılığında alıcıya vermek anlamına gelir. Bu eylem, alıcıya malvarlığı değeri kazandırmak için yapıldığı için suçtur.
Suç eşyasının satın alınması eylemi, suç işleyen kişinin rızası ile gerçekleşir. Yani, suç eşyasının satın alıcısı suç işleyen kişinin bu eylemine isteyerek katılır ve suça ortak olur. Ancak, suç eşyasının satın alınması eylemi sırasında, satın alan kişinin suç işlediğinden haberi olmadığı ya da suç eşyasının gerçekliğinden haberi olmadığı durumlarda, suçtan sorumlu tutulmaz.
Suç eşyasını veya diğer malvarlığı değerini kabul etmek, failin bir bedel ödemeden eşyayı elde etmesidir. Bu eylemde suç eşyası, failin kontrolüne geçer. Ayrıca, suç eşyasının bağışlanması da kabul etme eylemi kapsamında değerlendirilir. Satın almaktan farkı, bedelsiz olmasıdır.
Bu suç tipinde hareketin gerçekleştirilmesi suçun tamamlanması için yeterlidir. Ayrıca, bu suç tipinde bir neticenin gerçekleşmesi de aranmaz. Suç, sadece belirtilen hareketin yapılmasıyla tamamlanır.
Suç Eşyasının Satın Alınması veya Kabul Edilmesi Suçunun Hukuka Aykırılık Unsuru
Bu suç bakımından herhangi bir hukuka uygunluk sebebinin ortaya çıkmayacağını düşünmekteyiz.
Suç Eşyasının Satın Alınması veya Kabul Edilmesi Suçunun Manevi Unsuru
Kanunda yer alan suç, failin bilerek veya olası kastla işlemiş olduğu bir suç olarak kabul edilir. Yani suçun işlenmesi için failin kasıtlı olarak eylemi gerçekleştirmesi yeterlidir.
Suç eşyasının satın alınması veya kabul edilmesi suçu olası kastla da işlenebileceği belirtilmiştir. Kanun gerekçesinde, suçun olası kastla işlenmesi halinde de failin cezalandırılabilmesi için hükümde yer alan “bilerek” ifadesinin kullanılmadığı açıklanmıştır.
Ancak, suçun oluşması için hükümde yer alan “bilerek” ifadesi önemlidir. Eğer fail, eşyanın suç eşyası olduğunu bilmiyor ve bu şüpheyi tamamen ortadan kaldıracak şekilde kanıtlanamıyorsa, suçun oluştuğunu söylemek mümkün değildir.
Suç Eşyasının Satın Alınması veya Kabul Edilmesi Suçunda Teşebbüs
Suç eşyasını kabul etme suçu, neticesi harekete bitişik bir suç niteliği taşısa da teşebbüs edilebilecek bir suçtur. Ancak teşebbüs, icra hareketlerinin kısımlara bölünebildiği durumlarda yani suçun tamamlanmaması şeklinde gerçekleşebilir. Örneğin, suç eşyası hakkında pazarlık yapılırken faillerin yakalanması gibi durumlarda teşebbüs söz konusu olabilir.
Suç Eşyasının Satın Alınması veya Kabul Edilmesi Suçuna İştirak
Bu suçun faili eşyanın kaynaklandığı suça da iştirak etmişse sadece bu suçtan cezalandırılır.
Suç eşyasını satın alma veya kabul etme suçundan cezalandırılır.
Suç Eşyasının Satın Alınması veya Kabul Edilmesi Suçunda İçtima
Eğer fail aynı anda birden fazla suçtan elde edilmiş eşyayı satın alıyorsa, bu durumda tek bir suçun bulunduğu kabul edilmelidir. Ancak bu suç zincirleme suç konusunda bir özelliğe sahiptir. Bu nedenle, suçla birlikte mağdurun belli bir kişi olarak özgülenmesi zordur. Eğer suçun mağduru belli olmayan bir suç olduğu kabul edilirse, bu tür suçlarda da zincirleme suç hükmü uygulanabileceğinden, diğer koşulların da sağlandığı durumlarda bu suçun zincirleme suç olarak işlenmesi mümkündür.
Suç Eşyasının Satın Alınması veya Kabul Edilmesi Suçunun Cezası
Suç eşyasının satın alınması ve kabul edilmesi suçu, Türk Ceza Kanunu’nda 5237 sayılı kanunun 165. maddesinde düzenlenmiştir.
Buna göre, suç eşyasının satın alınması veya kabul edilmesi halinde fail, bir yıldan beş yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. Ayrıca, suç eşyasının bulundurulması suçu işlenmişse, bu suç nedeniyle de ayrıca cezalandırılabilir.
Suç Eşyasının Satın Alınması veya Kabul Edilmesi Suçunun Muhakemesi
Suç eşyasının satın alınması veya kabul edilmesi suçu re’sen kovuşturulur.
Görevli mahkeme ise asliye ceza mahkemesidir.
Ekin Hukuk Bürosu olarak; suçun mağduru veya faili olmanız halinde sürecin takibini gerçekleştirebiliriz. Ceza hukuku alanında uzman avukat kadromuzla görüşmek için bizimle iletişime geçebilirsiniz.
Av. Ahmet EKİN & Şevval Asude DOĞAN
