Verileri Hukuka Aykırı Olarak Ele Geçirme Suçu

Verileri hukuka aykırı olarak verme veya ele geçirme suçu Türk Ceza Kanunu’nun 136. Maddesinde düzenlenmiştir.

Kişiler, hayatlarını sürdürürken, kendilerine ait olan verilerin başkaları tarafından ele geçirilme durumu ile karşı karşıya kalabilirler. İşte bu durumda kişisel verilerin ele geçirilmesi suçu ortaya çıkar. Suç yalnızca bu kapsamdan oluşmamakta olup, izinsiz elde edilen verilerin yayılması da suçun farklı unsurlarından bir tanesi konumundadır.

Örneğin, bankamatiğe düzenek kurarak bir kimsenin banka kartının şifresini öğrenen kişi kişisel verileri ele geçirme suçu işlemiş olur.

Bir kimseye ait cep telefonunu umumi tuvalete yazarak yayılmasını sağlayan kişi kişisel verileri yayma suçu işlemiş olur.

Bir kimsenin ad, soyad ve adres bilgilerini aralarında husumet bulunan insanlara veren kişi kişisel verileri başkasına verme suçunu işlemiş olur. Uygulamada bu suça, kişisel bilgilerin ele geçirilmesi suçu da denilmektedir.

Verileri Hukuka Aykırı Olarak Verme veya Ele Geçirme Suçuyla Korunan Hukuki Değer

Verileri hukuka aykırı olarak verme veya ele geçirme suçuyla Anayasal düzeyde güvence altına alınmış bağımsız bir hak kategorisi olan kişisel verilerin korunması hakkıdır. Bu suçla korunan hukuki değer kişinin özel hayatıdır, özel hayat kavramı hakkında yukarıdaki açıklamalara bakılmalıdır.

Bununla birlikte verileri hukuka aykırı olarak verme veya ele geçirme suçuyla özel hayatın gizliliğinin yanında insan onuru kapsamında kişiliğin özgürce geliştirilmesi hakkının, başka bir ifadeyle genel kişilik hakkının korunduğu da öğretide savunulan bir görüştür.

Verileri Hukuka Aykırı Olarak Verme veya Ele Geçirme Suçunun Hukuki Konusu

Verileri hukuka aykırı olarak verme veya ele geçirme suçunun hukuki konusu kişisel veridir.

Kişisel veri kavramı hakkında kişisel verilerin kaydedilmesi suçu (TCK m. 135) altındaki açıklamalara bakılmalıdır.

Verileri Hukuka Aykırı Olarak Verme veya Ele Geçirme Suçunda Fail ve Mağdur

Verileri hukuka aykırı olarak verme veya ele geçirme suçunun düzenlendiği maddede kişi ibaresine yer verildiğine göre bu suçun faili herkes olabilir.

Verileri hukuka aykırı olarak verme veya ele geçirme suçunun bir kamu görevlisi tarafından işlenmiş olması cezayı artıran bir nitelikli hal olarak kabul edilmiştir.

Verileri hukuka aykırı olarak verme veya ele geçirme suçunun mağduru da herkes olabilir.

Verileri Hukuka Aykırı Olarak Verme veya Ele Geçirme Suçunda Eylem

Verileri hukuka aykırı olarak verme veya ele geçirme suçu seçimlik hareketli bir suçtur.

Vermek ve yaymak esasen aynı amaca hizmet eder; bir başkasına aktarmak. Burada özellikle bir ağ üzerinde ya da haberleşme aracı kullanmak suretiyle iki ya da birden fazla kullanıcı arasında bir teati söz konusudur.

Yaymak esasen vermek suretiyle gerçekleşir. Ancak vermek iki kişi arasındaki bir eylemi ifade eder. Bu yönüyle yaymak fiilinden ayrılır. Yaymak ise daha çok bu amaçla bir araç kullanmayı ve birden fazla kişiyi hedeflemektedir.

Belirtelim ki, suç seçimlik hareketli olarak düzenlendiğinden ve suç tipinde yer alan hareketlerden birinin yapılması yeterli olduğundan hem vermek hem de yaymak hareketleri gerçekleştirilmiş olsa da iki ayrı suçun değil tek bir suçun var olduğu kabul edilmelidir, öte yandan yaymak kural olarak vermeyi de içine alabilir. Sonuç olarak vermek, verinin, yaymak niteliği taşımayacak bir şekilde, bir başka kişiye aktarılması şeklinde kabul edilmelidir. Ancak kanımızca burada da bir araç kullanılmalıdır. Verinin bir araç kullanmaksızın kulaktan kulağa aktarılması madde kapsamına girmez. Bu halde diğer unsurları da mevcutsa m. 133/3 ya da m. 134/1 düşünülmelidir.

Ele geçirmek, kaydetmek şeklinde de olabilir. Ancak madde 135 kaydetmeyi ayrıca cezalandırdığına göre ele geçirmek ibaresi kaydetme dışında kalan eylemleri içerecek şekilde anlaşılmalıdır. Kaydetme kavramına verdiğimiz anlam bakımından m. 135 altındaki açıklamalara bakılmalıdır.

Bu suç da sırf hareket suçu olarak düzenlenmiştir. Söz konusu hareketlerin gerçekleştirilmesiyle suç tamamlanmış olur.

Suç kesintisiz bir nitelik taşımaz. Özellikle ele geçirme fiili bakımından ele geçirildikten sonra belli bir sürenin geçmesi, verinin bir süre saklanması şart değildir. Veri hukuka aykırı olarak ele geçirilmekle tamamlanmış olur. Bu yönüyle suç neticesi bakımından ani bir suçtur.

Verileri hukuka aykırı olarak verme veya ele geçirme suçunun tamamlanmış sayılması için kişisel verinin hukuka aylan olarak verilmesi, yayılması ya da ele geçirilmesi yeterlidir; bundan bir zarar doğması da şart değildir. Bu nedenle suç bir tehlike suçudur. Suç tipinde hareket ile tehlike neticesi arasında bir nedensel ilişkinin varlığını araştırmak yönünde zorunluluk bulunduğuna ilişkin ifade yer almaması, suçun soyut tehlike suçu olarak kabul edilmesini sonuçlar.

Verileri Hukuka Aykırı Olarak Verme veya Ele Geçirme Suçuna Etki Eden Haller

Verileri hukuka aykırı olarak verme veya ele geçirme suçuna ilişkin cezayı ağırlaştıran iki nitelikli hal öngörülmüştür.

Buna göre söz konusu suçun;

• Kamu görevlisi tarafından ve görevinin verdiği yetki kötüye kullanılmak suretiyle,
• Belli bir meslek ve sanatın sağladığı kolaylıktan yararlanmak suretiyle işlenmesi halinde verilecek ceza yarı oranında artırılır.

Verileri Hukuka Aykırı Olarak Verme veya Ele Geçirme Suçunun Manevi Unsuru

Verileri hukuka aykırı olarak verme veya ele geçirme suçu genel kastla işlenebilir. Kast, suçun kanuni tanımındaki unsurların bilerek ve istenerek gerçekleştirilmesidir (m. 21/1). O halde failin kastı tipte yer alan unsurları kapsamalıdır.

Genel kastla işlenebilen suçun kural olarak olası kastla işlenmesi de mümkündür. Bu durum söz konusu suç için de geçerlidir. Olası kast, failin neticeyi öngörmesi ancak meydana gelmesi konusunda kayıtsız kalması; meydana gelmemesi için çaba sarf etmemesi, neticeyi göze alması olarak anlaşılmalıdır.

Teşebbüs, İştirak ve İçtima

Verileri hukuka aykırı olarak verme veya ele geçirme suçu neticesi harekete bitişik bir suç olmakla kural olarak teşebbüse elverişli değildir.

Verileri hukuka aykırı olarak verme veya ele geçirme suçuna iştirakin her şekli mümkün görünmektedir. Bu yönüyle iştirak açısından bir özellik göstermemektedir.

Bu suçun zincirleme suç şeklinde işlenmesi mümkündür. Öte yandan fail hukuka aykırı olarak kişisel veriyi kaydetmek ile başkasına vermek ya da yaymak fiillerini aynı anda gerçekleştirebilir. Örneğin, kişisel verinin ulaşılabilir bir internet sitesine kaydedilmesi ile aynı zamanda yaymak fiili de gerçekleşmiş olur. Bu durumda fikri içtima düşünülebilir. Bu durumda fikri içtima hükmü gereği en ağır cezayı gerektiren m. 136 hükmü uygulanmalıdır. Nihayet bu suç hakaret suçu ile de içtima edebilir. Gerçekten bir kişiye ait kişisel verinin hukuka aykırı olarak kaydedilip, başkasına verilmesi veya yayılması aynı zamanda hakaret suçu da oluşturabilir. Bu halde de fikri içtima hükümleri uygulanmalıdır.

Verileri Hukuka Aykırı Olarak Verme veya Ele Geçirme Suçunun Cezası

Verileri hukuka aykırı olarak verme veya ele geçirme suçunun cezası bir yıldan dört yıla kadar hapis cezasıdır.

Bir yıla kadar hapis cezasının paraya veya m. 50’de sayılan tedbirlerden birine çevrilmesinin ve iki yıla kadar hapis cezasının ertelenebilir (m.51) olduğu hatırlatılmalıdır.

Verileri Hukuka Aykırı Olarak Verme veya Ele Geçirme Suçunun Muhakemesi

Verileri hukuka aykırı olarak verme veya ele geçirme suçu re ’sen soruşturulan ve kovuşturulan bir suçtur. Zira TCK m. 139 ile bu suç takibi şikayete tabi olmaktan çıkarılmıştır.

Hükümde öngörülen cezanın üst sınırı 4 yıl olduğuna göre görevli mahkeme asliye ceza mahkemesidir.

Ekin Hukuk Bürosu olarak; suçun mağduru veya faili olmanız halinde sürecin takibini gerçekleştirebiliriz. Ceza hukuku alanında uzman avukat kadromuzla görüşmek için bizimle iletişime geçebilirsiniz. 

Av. Ahmet EKİN & Şevval Asude DOĞAN