Takip Talebi Nedir?

İcra takibinin ilk aşaması, takip talebidir. Takip talebi, alacaklının icra dairesine başvurarak alacağının tahsil edilmesi amacıyla ortaya koyduğu iradedir. Takip talebi icra dairesine yazılı veya sözlü olarak ya da elektronik ortamda yapılabilir (İİK m. 58/1).

Takip talebi, bir taraf takip işlemidir. Dolayısıyla takip talebinin tatil ve erteleme süreleri içinde yapılması mümkündür.

Takip Talebinde Bulunması Gereken Unsurlar

Takip talebinde bulunması gereken unsurlar, 58. maddede şu şekilde belirtilmiştir:

• Alacaklının ve varsa kanuni temsilcisinin ve vekilinin adı, soyadı; alacaklı veya vekili adına ödemenin yapılacağı banka adı ile hesap bilgileri; varsa Türkiye Cumhuriyeti kimlik numarası veya vergi kimlik numarası; unvan ve yerleşim yeri, alacaklı yabancı memlekette oturuyorsa Türkiye’de göstereceği yerleşim yeri,
• Borçlunun ve varsa kanuni temsilcisinin adı, soyadı, alacaklı tarafından biliniyorsa Türkiye Cumhuriyeti kimlik numarası veya vergi kimlik numarası, unvan ve yerleşim yeri,
• Terekeye karşı yapılan taleplerde kendilerine tebligat yapılacak mirasçıların adı ve soyadı, biliniyorsa Türkiye Cumhuriyeti kimlik numarası veya vergi kimlik numarası, şöhret ve yerleşim yerleri,
• Alacağın veya istenen teminatın Türk parasıyla tutarı; faizli alacaklarda faizin miktarı ile işlemeye başladığı gün; alacak veya teminat yabancı para ise alacağın hangi tarihteki kur üzerinden talep edildiği ve faizi,
• Alacak bir senede dayanıyorsa, bu senedin aslı veya borçlu ya da temsilcisi tarafından onaylanmış örneği (buradaki senet kavramını sadece resmi senet olarak düşünmemeliyiz; alacaklı ile borçlu arasında yapılan yazılı sözleşme de bu bağlamda bir senet sayılır),
• Takip yollarından hangisinin seçildiği,
• Alacaklı veya vekilinin imzası.

Yabancı memlekette oturan alacaklı Türkiye’de bir yerleşim yeri gösteremezse icra dairesinin bulunduğu yer yerleşim yeri sayılır.

Takip Talebinde Bulunmanın Sonuçları

Takip talebi, hem maddi hem de takip hukuku bakımından çeşitli sonuçlar doğurur

Maddi Hukuk Bakımından Sonuçları

Takip talebi, zamanaşımını keser, borçluyu temerrüde düşürür ve iyiniyetin kötüniyete dönüşmesine sebep olur.

• Zamanaşımının Kesilmesi: Takip talebinin ilk sonucu zamanaşımının kesilmesidir (TBK m. 154/2, TTK m. 750/1). Zamanaşımının kesilmesi için borçluya ödeme emrinin gönderilmiş olması şart değildir. Ayrıca, takip talebi yetkisiz icra dairesine yapılmış olsa bile zamanaşımı kesilir. Zamanaşımı kesilince, süresi aynı olan yeni bir zamanaşımı işlemeye başlar (TBK m. 156/1, TTK m. 751/2). Her takip işlemiyle zamanaşımı yeniden kesilir.
• Borçlunun Temerrüde Düşmesi: Borçlu, daha önce temerrüde düşürülmemişse, takip talebiyle birlikte temerrüde düşer. Borçlunun temerrüde düştüğü an, ödeme emrinin borçluya tebliğ edildiği andır.
• İyiniyetin Kötüniyete Dönüşmesi: Borçlu kendisine takip başlatılmadan önce bir hususu bilmiyorsa veya bilebilecek bir durumda değilse, iyiniyetli olduğunu ileri sürebilecek iken, artık takip başlatıldıktan sonra bunu ileri süremez; iyiniyet kötüniyete dönüşür.

Zamanaşımının kesilmesi için borçluya ödeme emrinin gönderilmiş olması gerekmez. Fakat borçlunun temerrüde düşürülebilmesi için ödeme emrinin gönderilmesi şarttır. Borçlunun temerrüde düştüğü an, ödeme emrinin borçluya tebliğ edildiği andır.

Takip Hukuku Bakımından Sonuçları

Takip talebiyle birlikte ödeme emri gönderme zorunluluğu doğar, alacaklıya makbuz verilir, bazı takip hukuku sonuçlarında esas alınır ve takip derdest hale gelir.

• Ödeme Emri Gönderme Zorunluluğu: Takip talebiyle birlikte icra dairesi, borçluya 3 gün içinde ödeme emri gönderme yükümlülüğü altına girer (m. 61/1). Fakat bu 3 günlük süre hak düşürücü süre değil, düzenleyici süredir. İcra dairesi ödeme emrini 3 gün içinde göndermezse, şikâyet yoluna gidilebilir.
• Alacaklıya Makbuz Verilmesi: Takip talebinin ardından alacaklıya, takip talebinde bulunduğuna ve verdiği belgelere, talep ve takip masraflarına dair bedava ve pulsuz bir makbuz verilir (m. 58/4).
• Bazı Sonuçlar İçin Takip Talebinin Esas Alınması: Takip hukukuna ilişkin bazı sonuçlar için takip talebi esas alınır. Örneğin, takip talebinden sonra açılan menfi tespit davasında, kural olarak, icra takibinin durdurulması kararı verilemez (m. 72/3). Yine örnek olarak, hacze iştirak için takip talebinde bulunulan tarih esas alınır (m. 100).
• Takibin Derdest Hale Gelmesi: Takip talebinden itibaren alacaklı, aynı alacak için ikinci bir takip talebinde bulunamaz. Başka bir ifadeyle, takip talebiyle birlikte söz konusu takip derdest hale gelir. Derdest bir takip varken, ikinci bir takip talebinde bulunulursa, itiraz yoluna gidilebilir.

Takip talebine bağlı tüm bu sonuçların doğabilmesi için, takip talebinde bulunan alacaklı, üzerine düşen tüm harç ve giderleri ödemelidir. Aksi takdirde takip talebi sonuç doğurmaz.

Takipten Vazgeçme (Feragat)

Alacaklı icra takibi başlatıldıktan sonra, icra takibinden vazgeçebilir. İcra takibinden vazgeçme ile icra takibinden feragat etme aynı anlama gelir. Takipten feragat, kayıtsız ve şartsız olmalıdır; aksi takdirde geçerlilik kazanmaz. Alacaklının icra takibinden feragat edebilmesi için hâkimin veya borçlunun izni de gerekmez. Fakat icra takibinden feragat eden alacaklının feragat harcını yatırması gerekir. Yukarıda harç ve giderler kısmında belirttiğimiz üzere, bu harcın oranı, tahsil harcının yarısıdır. Takipten feragat eden alacaklı, esas haktan (yani alacağından) feragat etmiş sayılmaz.

Av. Ahmet EKİN & Stj. Av. Servet DEMİR