Derneğe Üyelik

Derneğe üyelik; olağan üyelik ve olağan olmayan üyelik olmak üzere ikiye ayrılmaktadır. Üyelik kazanılması kişiye hak ve borçlar yükler.

Olağan üyeler devletin organlarını oluşturmaktadır. Derneğin üyelikten doğan bütün haklarını kullanırlar. Olağan olmayan üyeler ise derneğe maddi ve manevi katkılarından dolayı üyelik kazandırılmış olan kişilerdir. Kurullarda oy hakları yoktur.

Derneğe Üye Olma

Derneğe üye olma hakkı Anayasanın 33. maddesinin 3. fıkrasında teminat altına alınmıştır.

Dernek kurma hürriyeti ancak, millî güvenlik, kamu düzeni, suç işlenmesinin önlenmesi, genel sağlık ve genel ahlâk ile başkalarının hürriyetlerinin korunması sebepleriyle ve kanunla sınırlanabilir.

Dernek üyeleri dernekte kalmaya zorlanamaz istedikleri zaman istifa etme hakları vardır. (TMK m.63). Fiil ehliyetine sahip herkes derneklere üye olma hakkına sahiptir.

Fiil ehliyetine sahip olsa bile kanun hükmünün derneklere üye olmasını yasakladığı kişiler vardır. Bu kişiler Dernekler Kanunu’nun 3. maddesinde düzenlenmiştir. Fiil ehliyetine sahip gerçek veya tüzel kişiler, önceden izin almaksızın dernek kurma hakkına sahiptir.

Ancak, Türk Silâhlı Kuvvetleri ve kolluk kuvvetleri mensupları ile kamu kurum ve kuruluşlarının memur statüsündeki görevlileri hakkında özel kanunlarında getirilen kısıtlamalar saklıdır.

26/9/2004 tarihli ve 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’nun 53’üncü maddesinde belirtilen süreler geçmiş veya affa uğramış olsa bile; 7/2/2013 tarihli ve 6415 sayılı Terörizmin Finansmanının Önlenmesi Hakkında Kanun kapsamında yer alan suçlar ile Türk Ceza Kanunu’nda yer alan uyuşturucu veya uyarıcı madde imal ve ticareti veya suçtan kaynaklanan malvarlığı değerlerini aklama suçlarından mahkûm olanlar derneklerin genel kurul dışındaki organlarında görev alamazlar.

Dernek organlarına seçildikten sonra yukarıdaki suçlardan mahkûm olanların görevi sona erer. Yasaklanmış hakların geri verilmesi kararı verildiği takdirde bu fıkra hükümleri uygulanmaz.

On beş yaşını bitiren ayırt etme gücüne sahip küçükler; toplumsal, ruhsal, ahlakî, bedensel ve zihinsel yetenekleri ile spor, eğitim ve öğretim haklarını, sosyal ve kültürel varlıklarını, aile yapısını ve özel yaşantılarını korumak ve geliştirmek amacıyla yasal temsilcilerinin yazılı izni ile çocuk dernekleri kurabilir veya kurulmuş çocuk derneklerine üye olabilirler.

On iki yaşını bitiren küçükler yasal temsilcilerinin izni ile çocuk derneklerine üye olabilirler ancak yönetim ve denetim kurullarında görev alamazlar.

Çocuk derneklerine on sekiz yaşından büyükler kurucu veya üye olamazlar.

 Derneğe üye olmak isteyen kişiler bunu derneğe yazılı olarak belirtmesi gerekir. Derneğin yönetim kurulu üyelik başvurusunu en geç 30 gün içinde karar bağlar. Kararın sonucunun ne olduğu fark etmeksizin derneğin yönetim kurulu bu kararı yazılı olarak bildirmekle mükelleftir.

Derneğe Üyelikten Doğan Hak ve Ödevler

Üyelik kişiye birtakım haklar kazandırırken aynı zamanda ödevler de yükler. Her üye bu ödevlere uymak zorundadır.

Üyelikten Doğan Haklar

Dernek üyeliğinden doğan haklar aşağıdaki gibidir.

• Her üyenin genel kurula katılıp oy verme hakkı var.
• Kanunun öngördüğü istisnalar hariç her üye dernekteki seçimlere aday olma hakkına sahiptir.
• Dernek üyelerinin en az 1/5’i yazılı olarak başvurup genel kurulun olağanüstü toplantıya çağırılmasını isteyebilir.
• Genel kurula katılan üyelerin en az birinin isteği üzerine gündem değiştirilebilir.
• Her üye görüşülmesine hiç katılmadığı veya katıldığında aleyhe oy kullandığı her karar hakkında dava açabilir.
• Her üye derneğin sosyal tesislerinden yararlanabilir.
• Her üyenin istediğinde dernek üyeliğinden çıkma hakkı vardır.

Üyelikten Doğan Ödevler

Üyelerin uymakla yükümlü olduğu ödevler şu şekildedir.

• Her dernek üyesi aidat ödemekle mükelleftir.
• Her üyenin derneğe sadakat yükümlülüğü vardır.
• Üyeler ayrıca dernek tüzüğünde belirtilmiş diğer yükümlülüklere de uymalıdır.

Derneğe Üyeliğin Sona Ermesi

Dernekte üyelik kendiliğinden sona erebileceği gibi istifa veya ihraç sebebiyle de sona erebilir.

Üyeliğin Kendiliğinden Sona Ermesi

Kişilik kaybı, derneğin ortadan kalkması, derneğe üye olmak için gereken şartların kaybedilmesi gibi durumlarda dernek üyeliği kendiliğinden sona erer. ( TMK m.65 )

Üyeliğin İstifa Nedeniyle Sona Ermesi

İstifa ile üyelik sıfatı ortadan kalkar. Her üyenin istifa etme hakkı vardır. (TMK m.66) Türk Medeni Kanunun 68. Maddesinin 3. Fıkrasına göre istifa eden şahıs derneğin malvarlığı üzerinde herhangi bir hak iddia edemez. Ayrıca istifa ile üyelik döneminden kalan yükümlülükler ortadan kalkmaz.

Üyeliğin Çıkarma Nedeniyle Sona Ermesi

Üyenin yetkili organlar tarafından dernekten ihraç edilmesidir. Üyelikten çıkarma şartları dernek tüzüğünde belirtilir.

Dernek tüzüğünde çıkarmaya dair bir düzenleme yapılmamış olsa da derneğin haklı nedenlere dayanarak çıkarma yetkisi vardır. (TMK m.67 / 3). Üyelikten çıkarma yetkisi ile ilgili son karar her zaman genel kurula aittir. Genel kurula itiraz edilmeden mahkemeye gidilmesi mümkün değildir (TMK m.83)

Genel kurul, üyeliğe kabul ve üyelikten çıkarma hakkında son kararı verir; dernek organlarını seçer ve derneğin diğer bir organına verilmemiş olan işleri görür.

Toplantıda hazır bulunan ve kanuna veya tüzüğe aykırı olarak alınan genel kurul kararlarına katılmayan her üye, karar tarihinden başlayarak bir ay içinde; toplantıda hazır bulunmayan her üye kararı öğrenmesinden başlayarak bir ay içinde ve her hâlde karar tarihinden başlayarak üç ay içinde mahkemeye başvurmak suretiyle kararın iptalini isteyebilir.

Diğer organların kararlarına karşı, dernek içi denetim yolları tüketilmedikçe iptal davası açılamaz.

Genel kurul kararlarının yok veya mutlak butlanla hükümsüz sayıldığı durumlar saklıdır.

Ekin Hukuk Bürosu olarak alanında uzman avukat kadromuzla dava ve işlemlerinizi takip edebilmemiz için bizimle iletişim kurabilirsiniz.

Duygu Maide KARATAŞ & Av. Ahmet EKİN