İş İlişkisinin Kişiler Bakımından Uygulama Alanı
İş ilişkisinin kişiler bakımından uygulama alanı, 4857 sayılı İş Kanunu’nda çocuklar, gençler, kadınlar, özürlüler ve eski hükümlüler yönünden özel düzenlemeler içermektedir.
İş İlişkisi Çocuklar ve Gençler Yönünden Nasıl Düzenlenir?
15 yaşını doldurmamış işçilere çocuk işçi; 15 yaşını doldurmuş 18 yaşını doldurmamış işçilere genç işçi denir.
15 yaşından küçük çocukların çalıştırılması yasaktır. Ancak, 14 yaşını doldurmuş ve zorunlu ilköğretim çağını tamamlamış olan çocuklar; bedensel, zihinsel, sosyal ve ahlaki gelişmelerine ve eğitime devam edenlerin okullarına devamına engel olmayacak hafif işlerde çalıştırılabilirler. 14 yaşını doldurmamış çocuklar ise bedensel, zihinsel, sosyal ve ahlaki gelişmelerine ve eğitime devam edenlerin okullarına devamına engel olmayacak sanat, kültür ve reklam faaliyetlerinde yazılı sözleşme yapmak ve her bir faaliyet için ayrı izin almak şartıyla çalıştırılabilirler.
Orunlu ilköğretimini tamamlamış ve örgün eğitime devam etmeyen çocukların çalışma saati günde 7; haftada 35 saatten fazla olamaz.
Sanat, kültür ve reklam faaliyetlerinde çalışan çocukların çalışma saati günde 5; haftada 30 saatten fazla olamaz.
Çalışma süresi 15 yaşını tamamlayan çocuklar için en fazla günlük 8; haftalık 40 saat olabilir.
Okul öncesi çocuklar ile okula devam eden çocukların eğitim dönemindeki çalışma süreleri, eğitim saatleri dışında olmak üzere, en fazla günde iki saat ve haftada on saat olabilir.
Çocukların yer altı ve su altı işlerinde çalıştırılması yasaktır.
Sanayi işlerinde çocukların gece çalıştırılması yasaktır.
Çocuk ve genç işçilerde yirmi dört saatte kesintisiz 14 saat dinlenme uygulanır. Çocuk ve gençlerin hafta tatili kesintisiz olarak 40 saatten az olamaz.
Çocuk ve gençlerde yıllık ücretli izin 20 günden az olamaz.
İş İlişkisi Kadın İşçiler Açısından Nasıl Düzenlenir?
Kadın işçilerin doğumdan önceki ve sonraki 8 hafta, toplamda 16 hafta boyunca çalıştırılmaları yasaktır.
Çoğul gebeliklerde doğumdan önceki çalıştırılamayacak süreye 2 hafta daha eklenir.
Gebe kadın işçi sağlığı elverişli ise doktorun onayı ile son 3 haftaya kadar çalışabilir. Bu durumda işçinin çalıştığı süreler doğum sonrasındaki süreye eklenir.
Hamilelik boyunca periyodik kontroller için kadın işçiye izin verilir. Hekim raporu ile gerekli hallerde gebe kadın işçi daha hafif işlerde çalıştırılabilir. Bu durumda işçinin ücretinden indirim yapılamaz.
İsteği halinde kadın işçiye 16 haftalık, çoğul gebelikte 18 haftalık sürenin sonunda 6 aya kadar ücretsiz izin verilebilir. Henüz 3 yaşını doldurmamış çocuğu evlat edinen eşlerden birine de bu izin verilebilir.
Kadın işçiye 1 yaşından küçük çocuklar için günde 1,5 saat süt izni verilir.
Stj. Av. Atike KARAMAN & Av. Ahmet EKİN
