Cironun Türleri Nelerdir?

Cironun türleri, senetlerin devri üzerinde farklı haklar oluşturur. Bu türler arasında öne çıkanlar şunlardır:

Temlik Cirosu Nedir?

Temlik cirosu, poliçedeki alacağın devredilmesini amaçlar. Bu tür ciroda, poliçenin içerdiği tüm haklar devralana geçer. Temlik cirosu, beyaz ciro veya tam ciro şeklinde gerçekleşebilir. Temlik cirosunun üç temel işlevi vardır:

• Temlik (devir) işlevi: Poliçeden doğan haklar ciro eden kişiye geçer.
• Teşhis (tanıtma) işlevi: Düzgün ciro zinciri, poliçenin sahibini tespit etmeye yardımcı olur.
• Teminat (garanti) işlevi: Poliçeyi devreden kişi, senedin kabul edilmemesi veya ödenmemesi durumunda sorumlu olur.

Rehin Cirosu Nedir?

Rehin cirosu, poliçe üzerinde rehin hakkı tesis etmek amacıyla yapılır.

Rehin cirosu tam ciro şeklinde gerçekleşir ve ciroya “bedeli rehindir” veya “teminat içindir” gibi ifadeler eklenir. Rehin cirosu yapan kişi, senet üzerinde rehin hakkına sahip olur.

Tahsil Cirosu Nedir?

Tahsil cirosu, senedi teslim alan hamile alacak tahsil etme yetkisi veren bir ciro türüdür. Yalnızca tam ciro olarak gerçekleşebilir ve ciroya “tahsil içindir” veya “tevkil içindir” gibi ifadeler eklenmelidir.

Tahsil cirosu, senedi devralan kişiye sadece tahsil yetkisi verir ve bu kişi, alacak tahsil işlemlerini gerçekleştirebilir. Ancak, temlik veya rehin cirosu yapamaz.

Ciro yapılırken kayıtsız ve şartsız olması esastır. Ciro şarta tabi kılınırsa, bu şartlar yazılmamış sayılır ve kısmi ciro geçersizdir. (TTK m.682/1)

Tam Ciro Nedir?

Tam ciro, ciro edilenin ismini içeren bir ciro türüdür.

Bu tür ciro, ciro zincirinin düzenli olup olmadığını belirlemede ve yetkili hamili tespit etmede önem taşır. Ciro edilenin adının belirtilmesi, senedin devir sürecini netleştirir ve ciro zincirini takip etmeyi kolaylaştırır.

Beyaz Ciro Nedir?

Beyaz ciro, ciro edilenin ismini içermeyen bir ciro şeklidir. Senet, beyaz ciro ile devredildiğinde, hamiline yazılı senet gibi işlem görür. Ancak, senet hamiline yazılı bir senet haline gelmez ve tekrar tam bir ciro ile devredilmesi her zaman mümkündür.

• Beyaz ciro ile devralan kişi şu seçeneklere sahiptir:
• Beyaz ciroyu kendi adına doldurarak, senedi tam bir ciro ile devredebilir.
• Senedi tekrar beyaz ciro ile devredebilir ve kendisi ciranta olabilir.
• Beyaz ciro ile aldığı senedi tam ciro ile devredebilir.
• Beyaz ciroyu başka bir kişinin adına doldurup, senedi bu kişiye devredebilir.
• Poliçeyi, beyaz ciroyu doldurmadan ve senedi tekrar ciro etmeden, başka birine verebilir.

Son iki durumda, devreden kişinin imzası senette yer almadığı için ciranta olarak görünmez. Bu durum, devredenin müracaat borçlusu olmasını engeller. Bu çeşitlilik, cironun esnekliğini ve senet devri sürecindeki farklı senaryoları yansıtır.

Bu açıklamalar, kıymetli evrak hukukunun geniş kapsamlı ve detaylı bir konu olduğunu göstermektedir. Herhangi bir hukuki konuda daha fazla bilgi edinmek veya özel bir konuda danışmanlık almak isterseniz, uzman bir hukuk profesyoneline başvurmanız önerilir.

Av. Ahmet EKİN & Stj. Av. Evrim ÜSTÜNDAĞ